• 21 maart 2025. Lezing door Paul Bakker 'Met een verrekijker het heelal in'. N.B. is verplaatst van de 14e naar de 21e.
  Op verenigingsavonden bewonderen we vaak indrukwekkende beelden en waarnemingen, gemaakt met professionele telescopen en geavanceerde apparatuur. Deze keer richten we ons op een eenvoudig instrument dat voor iedereen toegankelijk is: een gewone verrekijker. Met een simpele verrekijker kun je al tal van bijzondere objecten ontdekken, zoals sterrenhopen, nevels en zelfs andere melkwegstelsels. Er zijn objecten te zien waar zelfs ervaren waarnemers soms niet van gehoord hebben.
  Maar ja, welke astronomische objecten zijn mooi om te observeren en hoe vind je ze? Hoe houd je je verrekijker het best vast? Is een statief handig? Hoe plaats je een gewone verrekijker op een statief? En kun je filters gebruiken? Al deze vragen komen aan bod tijdens deze praktische voordracht. Daarnaast verdiepen we ons in de geschiedenis van de verrekijker en bespreken we aan de hand van technische specificaties welke verrekijkers het meest geschikt zijn om op de hemel te richten.
• 14 februari 2025. Algemene ledenvergadering, en Frans Boot geeft een uitleg over de automatische telescoop Seestar.
• 10 januari 2025. René Laureijs geeft een lezing over Euclid: een veelzijdige ruimtetelescoop voor kosmologisch onderzoek
  De Europese ruimtetelescoop Euclid werd gelanceerd op 1 juli 2023, na een ontwikkelingsfase van meer dan 15 jaar. Uiteindelijk willen we met Euclid kosmologische theorieën toetsen en de eigenschappen bepalen van donkere materie en donkere energie, de belangrijkste componenten van ons heelal. De eerste helft van de lezing zal zich toespitsen op de beschrijving van de beoogde wetenschappelijke doelstellingen en de daaruit voortvloeiende design en ontwikkeling van de satelliet en missie. De Euclid missie omvat alle componenten die nodig zijn om de kosmologische doelstellingen te bereiken, waaronder de survey en de verwerking en distributie van de gegevens. De tweede helft van de lezing geeft een overzicht van de eerste wetenschappelijke resultaten. Hieruit blijkt de veelzijdigheid van Euclid. Naast kosmologie kunnen de gegevens gebruikt worden voor onderzoek van objecten in onze eigen Melkweg, tot aan verre sterrenstelsels, toen ons heelal minder dan een miljard jaar oud was.
  In de presentatie geef ik een korte introductie van mijzelf, en mijn achtergrond met Euclid waar ik sinds 2007 betrokken ben.
• 13 december 2024. Lezing door Cees Ooms over Space Weather en het Noorderlicht. Ooms is gepensioneerd chemisch technoloog in de industrie. Daarnaast 22 jaar actief als astrofotograaf en amateur astronoom. Zijn interesse in Space Weather is ontstaan na een spectaculaire Noorderlicht ervaring in 2014 in Noorwegen. Hij heeft inmiddels 12 keer Noorderlicht gezien, in Noorwegen, IJsland en Nederland.
  De lezing begint met het actuele Space Weather overzicht en de mogelijke effecten op het leven én technische installaties in de ruimte en op aarde. Processen die zich op de zon en in de atmosfeer van de aarde afspelen worden uitgelegd. Zonder ingewikkelde formules, maar wel op een wetenschappelijk verantwoorde manier. Magnetische reconnectie is een van de processen die aan de orde komen. Het is de basis voor het ontstaan van zowel activiteit op de zon als het Noorderlicht. Om dit gedeelte van de lezing te kunnen volgen is wat basiskennis van natuurkunde en/of interesse in technische onderwerpen wenselijk. Foto’s van zonsverduisteringen, H-alpha foto’s van de zon én Noorderlicht foto’s worden gebruikt zodat het niet alleen natuurkunde is. Er wordt ingegaan op de rol van wetenschappers die aan de theoretische onderbouwing van de voor Space Weather belangrijke processen hebben gewerkt. Satellieten die belangrijk zijn voor het registreren van Space Weather data worden behandeld. Voorbeelden van Space Weather overzichten, van dagen waarop het er wat minder saai aan toe ging dan meestal het geval is, worden besproken. Hierbij ook aandacht voor de Space Weather condities die nodig zijn om in Nederland Noorderlicht te kunnen zien. Als laatste wordt uitgelegd hoe, aan de hand van via Internet beschikbare informatie, eenvoudig te bepalen is of er een goede kans is om Noorderlicht te zien.
• 15 november 2024 lezing over astrochemie (Vorming en voorkomen van moleculen in het heelal), door dr. Martijn van Gelder, Sterrewacht Leiden. Hij promoveerde op onderzoek naar moleculaire wolken en protostellaire systemen. Uit de samenvatting van het proefschrift: Gedurende alle stadia van het stervormingsproces kunnen waarnemingen van moleculen gebruikt worden om de eigenschappen van het protostellaire systeem te beschrijven. Moleculair waterstof (H2) is het meest voorkomende molecuul, gevolgd door koolstofmonoxide (CO). Andere veelvoorkomende moleculen zijn water (H2O), ammonia (NH3) en methaan (CH4). De chemie in de interstellaire ruimte kan echter nog veel complexere moleculen produceren. Het meest voorkomende complexe organische molecuul, een molecuul met 6 of meer atomen waarvan één koolstof is, is methanol (CH3OH). Deze organische moleculen kunnen echter nog meer complex worden zoals ethanol (C2H5OH), methylformiaat (CH3OCHO) en glycolaldehyde (CH2OHCHO). Ook prebiotische moleculen zoals formamide (NH2CHO) en ureum ((NH2)2CO) zijn gedetecteerd rond jonge protosterren. 
• 11 oktober 2024 lezing over micrometeorieten door Astrid Eeuwes. Astrid ontving de Dr. J. van der Biltprijs 2023 van de KNVWS.
  Van haar website: Micrometeorieten zijn kleine stukjes gesteenten die uit ons zonnestelsel komen. Ze worden door de zwaartekracht van de aarde aangetrokken en komen via de dampkring op aarde terecht. Door deze reis veranderen ze erg van uiterlijk en samenstelling en ze lijken daarom niet meer op de grotere en bekende meteorieten.
  Micrometeorieten kun je zelf ook vinden om en op je huis. 
• 13 september 2024 lezing door drs. Orlin Koop, getiteld "De dynamische Melkweg door de ogen van GAIA", Orlin is bezig zijn proefschrift af te ronden in het Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen. 
  Er zijn miljarden sterrenstelsels zoals de Melkweg in het Universum, dus zo speciaal is ons sterrenstelsel niet. Toch is het wel het sterrenstelsel dat wij veel gedetailleerder kunnen bestuderen dan elk ander. Dit betekent dat de Melkweg ons een unieke kijk kan geven in het formatieproces en de werking van sterrenstelsels. Astronomen vermoeden dat sterrenstelsels groeien door botsingen en samensmeltingen met andere stelsels, maar hoe ging dat in de praktijk? En wat staat ons nog te wachten? Met de geweldige data die beschikbaar is door de satelliet 'Gaia' van ESA, kunnen we zeer precies posities en bewegingen van individuele sterren meten. Door dit aan te vullen met metingen over chemische samenstelling van sterren kunnen we het verhaal van de formatie van de Melkweg ontrafelen en als het ware een soort Galactische Archeologie uitvoeren. In deze lezing zal ik recente ontdekkingen die Gaia mogelijk heeft gemaakt bespreken. Specifiek zal ik uitleggen hoe we zoeken naar de oude bouwstenen van de Melkweg (andere sterrenstelsels) en welke waardevolle informatie zogenaamde 'sterrenstromen' ons kunnen geven. 
• 19 april 2024 lezing door prof. Reynier Peletier over lichtverontreiniging in het algemeen en speciaal rond Lauwersoog.
• Zaterdagmiddag 23 maart 2024 Symposium over de James Webb Space Telescope (JWST)
  Programma:
  12.30 Zaal open.
  13.00 Opening door de voorzitter, Aries van Calcar. Prominente astronomen geven presentaties te geven over JWST instrumenten en onderzoek: prof. dr Jan Willem Pel en prof. dr Inga Kamp. Dr. Martijn van Gelder is wegens ziekte verhinderd, Jan Willem Pel neemt zijn presentatie over. De presentatie van de amateur astronoom Willem Suyker gaat over een amateur sterrenwacht.
  13.05 Jan Willem Pel vertelt hoe het Mid Infra Red Instrument (MIRI) van de JWST werkt en gebouwd is.
  14.15 Willem Suyker vertelt hoe hij een sterrenwacht bij de voorzitter in de donkere tuin in Noord Groningen heeft gezet en hoe hij daarmee werkt vanuit zijn huis in Utrecht.
  14.45 Pauze
  15.15 Inga Kamp spreekt over planeet vorming en exo-planeten en wat de JWST daarin voor haar onderzoek betekent.
  16.20 Jan Willem Pel (voor Martijn van Gelder) laat resultaten zien van onderzoek dat wordt uitgevoerd met de NIRSpec en NIRCam instrumenten en vertelt iets over deze instrumenten. Ook hier weer het meest recente wat bekend is in de wetenschap,
  17.30 Sluiting
• 16 februari 2024 na de Algenene Ledenvergadering een lezing van Paul Feldbrugge over de Zon en zijn plannen voor de totale zonsverduistering op 8 april 2024 in Mexico.
• 15 december 2023 lezing "De ontdekking van de Melkweg" door Jeffrey Bout, afgestudeerd sterrenkundige uit Groningen. Hij geeft veel gastlessen, lezingen en cursussen. De Melkweg heeft vanaf een donkere plek een prachtig aanzicht. Al eeuwen wordt ze door de mens bewonderd en bestudeerd. Dit leidde tot vele ontdekkingen, ook gedaan door Nederlandse sterrenkundigen. De Melkweg bevat vele verhalen: over het leven van sterren, over gas en stof of over een zwart gat verborgen in het centrum. Onze aarde blijkt onderdeel uit te maken van dit immense en complexe systeem. En de Melkweg blijkt een eiland te zijn in een uitgestrekte kosmische oceaan. Het ontzag dat men in de oudheid al had voor de Melkweg is geheel terecht.
• 17 november 2023 lezing door prof. Else Starkenburg over Galactische archeologie: Graven in het verre verleden van onze Melkweg.  
  Een interview met haar staat in Zenit november 2023, pag. 30.
  Als we ‘s avonds omhoog kijken zien we tussen de sterren de prachtige lichtende band aan de hemel: de Melkweg. Wij weten nu dat deze band uit miljoenen individuele sterren bestaat en dat we eigenlijk naar de doorsnede van een schijf kijken waar ook de Zon en de aarde deel van uitmaken. Maar hoe is dit sterrenstelsel eigenlijk ontstaan? In de lezing zal ik een toelichting geven over hoe wij denken dat de Melkweg is ontstaan en geëvolueerd aan de hand van mijn eigen werk en dat van anderen. Bij de bestudering hiervan maken wij gebruik van nauwkeurige studies over hoe de sterren in onze Melkweg bewegen, maar ook van welke elementen ze zijn gemaakt. Dit vakgebied wordt ook wel omschreven als “Galactische archeologie”, omdat het het verleden probeert te ontrafelen aan de hand van de overblijfselen (“fossielen”) die het achtergelaten heeft. Ook zullen we op zoek gaan naar de oudste sterren, onze beste getuigen uit de hele vroege jeugd van onze Melkweg.
• 20 oktober 2023 lezing Bouw van de meest geavanceerde telescopen ter wereld bij ESO in aanbouw door prof. Tim de Zeeuw
  Hedendaagse telescopen maken het mogelijk de ontwikkeling van het Heelal te bestuderen vanaf de vroegste stadia, en maken het ook mogelijk om planeten rond andere sterren te karaktiseren. Ze kunnen - in de nabije toekomst - het bestaan van het leven op andere werelden onthullen. De ontwikkeling van nieuwe technologie en internationale samenwerking zijn de sleutel tot vooruitgang, zowel in de ruimte als op de grond. De lezing zal een korte inleiding geven over het verband tussen technologie en astronomie, en zal dan ingaan op de telescopen die door ESO zijn gebouwd en worden gebruikt, waaronder de Very Large Telescope op Paranal, met zijn vier 8,2 m telescopen en een wereldwijd toonaangevend instrumentarium, ALMA, 's werelds krachtigste telescoop voor de detectie van sub millimeter radiogolven, gelegen op Chajnantor op 5000m hoogte, en de 39m Extremely Large Telescope, die in aanbouw is op Armazones nabij Paranal met het eerste licht voorzien in 2028.
  
• 22 september 2023 lezing over relativiteit in het kort - Einsteins theorie - door prof. Eric Bergshoeff
• 14 april 2023. Lezing over orkanen door Jacob Kuiper (KNMI). Extreem weer is van alle tijden. Tegenwoordig zien we vrijwel direct waar het ergens op onze planeet weer mis is. Zware orkanen ontstaan boven warme (sub)tropische wateren. Ze trekken snel de aandacht als ze de kust bereiken. Ze lossen dan in enkele dagen tijd soms 500-1000 millimeter neerslag, een hoeveelheid die bij ons in een jaar naar beneden komt. Indrukwekkend is de wind en de opgezweepte zee, waarmee het systeem de grootste schade veroorzaakt.
  In 2017 verwoestte hurricane Irma het eiland Sint Maarten. Een jaar later richtten Florence en Michael een ravage aan de Verenigde Staten. Ook op de Filippijnen en in Japan was het vele malen raak. Eind september 2022 trok hurricane Ian over het zuidwesten van Florida. Uiteindelijk werd Ian de orkaan met de grootste schade in de geschiedenis van de sunshine state, in totaal meer dan 113 miljard dollar. Ook de menselijke tol was hoog, meer dan 160 mensen kwamen om het leven.
  Leidt de klimaatverandering tot zwaardere orkanen of zagen we ze vroeger ook wel zo huishouden. Worden het er in de toekomst ook meer? En hoe zit het met de naamgeving precies? Welke middelen hebben we tegenwoordig ter beschikking bij het doorgronden van deze monsterstormen? In deze presentatie gaan we het allemaal nader bekijken.
• 17 maart 2023. Lezing Inzoomen op superzware zwarte gaten met millimeter telescopen, door Huib Jan van Langevelde, JIVE, het Europees centrum voor VLBI in Dwingeloo en Leidse Sterrewacht.
  De “Event Horizon Telescope” maakt het mogelijk om zwarte gaten waar te nemen op millimeter golflengtes en met een resolutie van een paar micro-boogsecondes. Hiermee kan het extreem hete gas in kaart worden gebracht dat rond zwarte gaten draait. Om de waarnemingen te interpreteren moet bovendien rekening gehouden worden met de afbuiging van de radiostraling in het extreme zwaartekrachtveld. In het plaatje van M87*, dat in 2019 werd gepresenteerd, is de schaduw van het zwarte gat duidelijk gedetecteerd. De resultaten aan SgrA*, in 2022 gepresenteerd, zijn mogelijk nog interessanter, omdat we hier a-priori de afstand en massa veel beter kennen. Maar deze data bleken veel moeilijker te verwerken, vanwege met name de variabiliteit. In deze lezing zal ingegaan worden op hoe het EHT team de verschillende waarnemingen deed en interpreteerde.
  
• 17 februari 2023. Algemene Ledenvergadering en lezing over over neutrino’s, door Paul Wesselius, St. Ruimteonderzoek Nederland
• 20 januari 2023. Lezing over de MeerKAT radiotelescoop en accretie van gas door spiraalnevels door Erwin de Blok, Astron, Dwingeloo en Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen.
  
• 16 december 2022. Van gas tot sterrenstelsels, door Filippo Fraternali, Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen.
  Over het ontstaan van sterrenstelsels, inclusief ons Melkweg.
  
• 18 november 2022. Lezing De diepte in met MIRI, het mid-infrarood instrument van de James Webb Telescoop, door prof. J.W.Pel.
  Na tien jaar wachten was het zo ver: op 26 december 2021 werd de James Webb Space Telescope met succes gelanceerd.  
  De extreme complexiteit van de telescoop en de instrumenten was een geweldige uitdaging, maar de eerste metingen laten zien dat alles uitstekend werkt.  JWST werd speciaal ontworpen voor metingen in het infrarood. Terwijl de instrumenten NIRCAM en NIRSPEC zich richten op het nabije infrarood (golflengten 1-5 micron) wordt het "mid-infrarood", met golflengten van 5 tot 25 micron, waargenomen met het Mid Infrared Instrument MIRI. Alle instrumenten profiteren enorm van de grote gevoeligheid en de uitstekende beeldkwaliteit van de 6.5-meter JWST spiegel.  
  Door de cosmische roodverschuiving schuift het licht van verre sterrenstelsels steeds verder in het infrarood naarmate ze verder weg staan.  Vooral met MIRI kunnen we daarom dieper de ruimte in kijken dan ooit tevoren.  Een ander voordeel van het meer langgolvige infrarood is dat men daarmee dieper in het binnenste van dichte gas- en stofwolken kan doordringen om daar het ontstaan van nieuwe sterren te bestuderen.  
  MIRI is in feite meerdere instrumenten ineen: naast een camera en een lage resolutie spectrograaf is er een zg. integral field spectrograaf.  Nederland heeft een belangrijke rol gespeeld bij de bouw van dit zeer complexe instrument. De spreker was hierbij nauw betrokken. 
• 23 september 2022. Lezing over de James Webb Space Telescope door Migo Muller, Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen.