free html templates
Lezingen recent naar vroeger

  • 14 april 2023. Lezing over orkanen door Jacob Kuiper (KNMI). Extreem weer is van alle tijden. Tegenwoordig zien we vrijwel direct waar het ergens op onze planeet weer mis is. Zware orkanen ontstaan boven warme (sub)tropische wateren. Ze trekken snel de aandacht als ze de kust bereiken. Ze lossen dan in enkele dagen tijd soms 500-1000 millimeter neerslag, een hoeveelheid die bij ons in een jaar naar beneden komt. Indrukwekkend is de wind en de opgezweepte zee, waarmee het systeem de grootste schade veroorzaakt.
    In 2017 verwoestte hurricane Irma het eiland Sint Maarten. Een jaar later richtten Florence en Michael een ravage aan de Verenigde Staten. Ook op de Filippijnen en in Japan was het vele malen raak. Eind september 2022 trok hurricane Ian over het zuidwesten van Florida. Uiteindelijk werd Ian de orkaan met de grootste schade in de geschiedenis van de sunshine state, in totaal meer dan 113 miljard dollar. Ook de menselijke tol was hoog, meer dan 160 mensen kwamen om het leven.
    Leidt de klimaatverandering tot zwaardere orkanen of zagen we ze vroeger ook wel zo huishouden. Worden het er in de toekomst ook meer? En hoe zit het met de naamgeving precies? Welke middelen hebben we tegenwoordig ter beschikking bij het doorgronden van deze monsterstormen? In deze presentatie gaan we het allemaal nader bekijken.
  • 17 maart 2023. Lezing Inzoomen op superzware zwarte gaten met millimeter telescopen, door Huib Jan van Langevelde, JIVE, het Europees centrum voor VLBI in Dwingeloo en Leidse Sterrewacht.
    De “Event Horizon Telescope” maakt het mogelijk om zwarte gaten waar te nemen op millimeter golflengtes en met een resolutie van een paar micro-boogsecondes. Hiermee kan het extreem hete gas in kaart worden gebracht dat rond zwarte gaten draait. Om de waarnemingen te interpreteren moet bovendien rekening gehouden worden met de afbuiging van de radiostraling in het extreme zwaartekrachtveld. In het plaatje van M87*, dat in 2019 werd gepresenteerd, is de schaduw van het zwarte gat duidelijk gedetecteerd. De resultaten aan SgrA*, in 2022 gepresenteerd, zijn mogelijk nog interessanter, omdat we hier a-priori de afstand en massa veel beter kennen. Maar deze data bleken veel moeilijker te verwerken, vanwege met name de variabiliteit. In deze lezing zal ingegaan worden op hoe het EHT team de verschillende waarnemingen deed en interpreteerde.
  • 17 februari 2023. Algemene Ledenvergadering en lezing over over neutrino’s, door Paul Wesselius, St. Ruimteonderzoek Nederland
  • 20 januari 2023. Lezing over de MeerKAT radiotelescoop en accretie van gas door spiraalnevels door Erwin de Blok, Astron, Dwingeloo en Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen.
  • 16 december 2022. Van gas tot sterrenstelsels, door Filippo Fraternali, Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen.
    Over het ontstaan van sterrenstelsels, inclusief ons Melkweg.
  • 18 november 2022. Lezing De diepte in met MIRI, het mid-infrarood instrument van de James Webb Telescoop, door prof. J.W.Pel.
    Na tien jaar wachten was het zo ver: op 26 december 2021 werd de James Webb Space Telescope met succes gelanceerd.  
    De extreme complexiteit van de telescoop en de instrumenten was een geweldige uitdaging, maar de eerste metingen laten zien dat alles uitstekend werkt.  JWST werd speciaal ontworpen voor metingen in het infrarood. Terwijl de instrumenten NIRCAM en NIRSPEC zich richten op het nabije infrarood (golflengten 1-5 micron) wordt het "mid-infrarood", met golflengten van 5 tot 25 micron, waargenomen met het Mid Infrared Instrument MIRI. Alle instrumenten profiteren enorm van de grote gevoeligheid en de uitstekende beeldkwaliteit van de 6.5-meter JWST spiegel.  
    Door de cosmische roodverschuiving schuift het licht van verre sterrenstelsels steeds verder in het infrarood naarmate ze verder weg staan.  Vooral met MIRI kunnen we daarom dieper de ruimte in kijken dan ooit tevoren.  Een ander voordeel van het meer langgolvige infrarood is dat men daarmee dieper in het binnenste van dichte gas- en stofwolken kan doordringen om daar het ontstaan van nieuwe sterren te bestuderen.  
    MIRI is in feite meerdere instrumenten ineen: naast een camera en een lage resolutie spectrograaf is er een zg. integral field spectrograaf.  Nederland heeft een belangrijke rol gespeeld bij de bouw van dit zeer complexe instrument. De spreker was hierbij nauw betrokken. 
  • 23 september 2022. Lezing over de James Webb Space Telescope door Migo Muller, Kapteyn Astronomisch Instituut, Groningen.
Lezingen voor 2022
Voor de onderbreking wegens de Corona pandemie